Dikimden önce göz önünde bulundurulması gereken uygulamalr vardır. Öncelikle dikim yapacak olduğumuz parseller tüm yabancı otlardan ve bunların köklerinden temizlenmelidir. Bu işlemi gerçekleştirirken, taş, moloz gibi yabancı maddeler parselinizden uzaklaştırılmalıdır. Toprak profili de kök sisteminin geliştirilmesi açısından çok önemlidir. Kök sistemi kısır kalan bir bitkinin toprak üstü aksamlarında istenen gelişme elde edilemeyecektir. Bu nedenle toprak derinliğinin en az 100-15- cm olması tavsiye edilir.
Öncelikle fidanın dalları 10-15 cm kalacak şekilde budanır.Kırılmış,zedelenmiş,hastalıklı dal ve köklerin de dikimden önce uzaklaştırılması gerekir.daha sonra kök uçları çok hafif budanır.Köklere derin budama kesinlikle yapılmamalıdır.Dikimden önce fidan 8-12 saat su içerisinde bekletilmelidir.
Aşı noktasının yüzeyden 5 cm aşağıda kalmasına çok dikkat ediniz.Bu şekilde dikim yapılması yabani çıkışını engellediği gibi kışın fidanların donma riskini de azaltır.Çukuru yüzey seviyesine kadar doldurduktan sonra ayak uçlarınızla toprağı bastırınız.
Dikim çukuru tamamen toprakla dolduğunda (yaklaşık olarak yüzeyin 5 cm üzerinde) su drene olana kadar dikim çukuruna su doldurun.çıplak köklü gül fidanları nakledilirken uyku durumundadır.Yerleri sabitlenene kadar köklerin nemli tutulması gerekmektedir.Çıplak köklü fidanlar yerlerine adapte olana kadar gübre kullanılmamalıdır.
Son olarak dalların alt kısımları sadece uçları görünecek şekilde toprakla boğazlanır.Bu işlemin ilkbaharda ve sonbaharda tekrarlanması gerekir.Bunun amacı genç olan gül fidanını rüzgar, güneş ve donma tehlikesinden korumaktır.
NEDEN DERİN BUDAMALIYIZ?
Açık köklü fidanlarınızı toprağa ya da saksıya dikerken derin budama yapmalıyız. Bunun sebebi; alttaki gözlerin çabuk ve kuvvetli sürmesi için yapılmalıdır. Mevcut güllerinizi de kış budaması aynı şekilde uygulanmalıdır. Çünkü derin yapılmayan budamalarda bırakılan dallar yılların geçmesi ile odunlaşmaya başlayacak ve gülünüzün yaşlanmasına sebep olacaktır. Bu uygulama peyzaj gülleri, klasik güller, nostalji gülleri, minyatür güller ve çalı gülleri için geçerlidir.
Fidanlarınızın üst aksamını 25-30 cm kalacak şekilde budayınız. Kırılmış, zedelenmiş, hastalıklı dal ve kökleri de dikimden önce uzaklaştırmanız gerekir.25-30 cm (kökleri katlanmayacak ve dışarıda kalmayacak) derinlikte açmış olduğunuz dikim çukuru içerisine, saksıyı esneterek toprağını kalıp halinde çıkartacağınız gül fidanınızı yerleştiriniz. (Şekil 1)
Fidanınızın aşı noktasının toprak yüzeyinden 5 cm aşağıda olmasına dikkat ediniz. Çukuru yüzey seviyesine kadar doldurduktan sonra ayak uçlarınızla toprağı bastırınız. Dikimden sonra can suyu vermeyi ihmal etmeyiniz.(Şekil 2)
Bitki gelişimi için gerekli olan temel elementleri içerisinde bulunduran mineral gübreler kullanılmalıdır. Bu elementler Azot(N), Fosfor(P), Potasyum(K)'dur. Mineral gübreleri kullanırken, bitkilerinizi yakmamak için paket üzerinde tavsiye edilen doz kadar uygulama yapınız.
Mineral gübreler dışında, çiftlik gübresi, kompost gibi organik gübreler de kullanılabilir. Organik gübrelerin kullanımında karşılaşılacak başlıca sorun ise, içerisindeki N,P,K miktarının sabit ve dengeli olmamasıdır. Bu nedenle organik gübrelerin tek başına kullanılması tavsiiye edilmez. Bunlar mineral gübrelerle destekenmelidir.
Azot; en iyi vejetatif gelişmeyi sağladığı gibi çiçeğin rengini de etkilemektedir.
Fosfor; bitkide daha güçlü sap ya da gövde büyüklüğü, iyi kök gelişimi ve daha erken çiçek oluşumu gibi birçok faydaları bitkide sağlamaktadır.
Potasyum; bitkideki protein sentezinden bitki-su dengesinin ayarlanmasına kadar, bitki gelişimi için gerekli birçok fizyolojik gelişimde rol oynamaktadır.
Mineral gübre uygulama zamanı:
N-P-K (18-46-0): Mart veya Nisan ayında bir kez uygulanması uygundur.
N-P-K (15-15-15): Mayıs-Eylül ayları arasında iki ayda bir uygulanması uygundur.
Alternatif olarak:
Birçok marka altında 6 aylık kontrollü gübreler satılmaktadır. Bu gübreler, dengeli salınım gerçekleştirip bitkinin ihtiyacı olan mineralleri alım yapmasını sağlar. Nisan-Mayıs aylarında birkere uygulanması yeterlidir.
Hastalıklar görülmeden önce koruyucu ilaçlar atılabilir fakat zararlılar için aynı şey geçerli değildir. Örneğin; yaprak biti toplam gülfidanlarınızın 1/5 inde, kırmızı örümcek tek bir yaprak üzerinde 3-5 arasında görüldüğü zaman ilaçlama yapılmalıdır.
Hastalık ya da zararlıyı tespit ettiğinizde zirai ilaç firmalarından uygun ilacı temin edebilirsiniz.
Güllerdeki hastalık ve zararlıların en yaygın olanları:
KARA LEKE (MARSONIA)
Yapraklarda kahverengi ve siyah renkte lekeler halinde görülür ilerlemesi halinde yaprak kenarlarında ve dala bağlandığı yerde sararma olup yaprağı düşürür.
Bu hastalığın sebebi iklim değişimindeki sıcaklık dereceklerinin inişli-çıkışlı olması ve yaprakların sürekli nemli kalmasıdır.
Mücadele: Bu hastalık görüldüğünde fungusitle ilaçlama yapınız. Kontrolünde zorlandığınız alanlarda Nisan-Ekim ayları arasında 15 günde uygulamayı tekrarlayabilirsiniz.
KÜLLEME (ERYSIPHACEAE)
Yaprağın üst kısmında ve goncada gri-beyaz renkte kül şeklinde lekeler oluşur. İlerlemesi halinde yaprağı düşürür.
Bu hastalığın sebebi iklim değişimindeki sıcaklık dereceklerinin inişli-çıkışlı olması ve yaprakların sürekli nemli kalmasıdır.
Mücadele: Bu hastalık görüldüğünde fungusitle ilaçlama yapınız. Kontrolünde zorlandığınız alanlarda Nisan-Ekim ayları arasında 15 günde uygulamayı tekrarlayabilirsiniz.
PAS (PHRAGMIDIUM SPP)
Yaprağın alt kısmında sarımtırak sonrasında kahverengiye dönüşen lekeler halinde görülüp yaprak üst kısmında da kahverengi lekeler şeklinde ilerler. İlerlemesi halinde yaprağı düşürür.
Bu hastalığın sebebi iklim değişimindeki sıcaklık dereceklerinin inişli-çıkışlı olması ve yaprakların sürekli nemli kalmasıdır.
Mücadele: Bu hastalık görüldüğünde fungusitle ilaçlama yapınız. Kontrolünde zorlandığınız alanlarda Nisan-Ekim ayları arasında 15 günde uygulamayı tekrarlayabilirsiniz.
YAPRAK BİTİ (MACROOSIPHUM ROSAE)
Pirecikte denilen bu bitler taze yaprak üzerinde, dalda ya da goncada görülür. Bitkinin özsuyunu emerek beslendiklerinden mücadele edilmediği takdirde gonca açmaz ya da deforme olur.
Mücadele: Zararlı görüldüğünde uygun ilaçlama yapılıp sonrasında gözlemlenmelidir.
KIRMIZI ÖRÜMCEK (TETRANYCHUS SPP.)
Kırmızı örümcekler yazın en sıcak ve özellikle uzun yağmursuz kuru periyotlarda görülür. Yaprakların alt yüzüne ördükleri ağlar arasına bırakılan yumurtalardan gelişen kırmızı örümcekler bitkinin özsuyunu emerler. Yapraklar nokta nokta boyanmış, sarı, gümüşi veya bronz renk alarak, tomurcuk üzerine, yapraklar arasına yaprak yüzeyine ağ örer. Yapraklar kahverengileşir kurur ve düşer. Çıplak göze görülemeyecek kadar küçüktür.
Mücadele: Yaprakların altları incelenerek zararlı görülür görülmez ilaçlama yapılmalıdır.
GÜL FİLİZ BURGUSU(ARDIS BRUNNIVENTRIS)
Genç sürgünlerin içine saklanan bu zararlı ya da larvalar buradan beslenir ve bitkinin gelişimini engeller. Zarar gören sürgünlerin gelişmesi durur, aşağı doğru sarkarak zamanla kururlar.
Mücadele: Zararlı görüldüğünde uygun ilaçlama yapılıp sonrasında gözlemlenmelidir.
YAPRAK UYUZU (BLENNOCAMPA PUSILLA)
Yaprak altına yerleşen zararlı, yaprakların içe doğru kıvrılması şeklinde zarar verir.
Mücadele: Zararlının görüldüğü dal budanarak imha edilir ve fidan ilaçlanır.
JAPON BÖCEĞİ(PHYLLOPERTHA HORTICOLA)
Parlak sinek yeşili renginde, sırtları ise bakır kızılı kanatlarla örtülüdür. Larva halinde iken bitkilerin köklerine zarar verirler. Yetişkin, kanatlı olduklarında yaprakları ve açmış goncaları yiyerek beslenirler.
Mücadele: En etkili mücadele böcekleri ve larvaları imha etmektir.
GÜL HORTUMLU BÖCEĞİ (ANTHONOMUS RUBI)
Erginlerin açılmakta olan tomurcuklarda yaptığı zarar önemlidir. Genel olarak zarar gören tomurcuklar açılmazlar, çiçeklenme anormal olur, verim azalır.
Mücadele: Delinmiş gül tomurcuklarının koparılıp yok edilmesi. Yoğunluğun azaltılması bakımından önemlidir. Nisan sonu Mayıs ortasında 100 tomurcuktan 5 'inde zararlı bulunur ise kimyasal mücadeleye başlanmalıdır.
Fidanlarınızın budanması, eski dalların temizlenip yeni gelen sürgünlerin yönlendirilmesi ve yabanilerin temizlenmesini kapsar.
Kış Budaması; Şubat-Mart aylarında, bitki vejetatif döneme girmeden yapılmalıdır.bahçe gülü, peyzaj gülü, ve yayılıcı gülleri toprak üzerinde yaklaşık 10 cm, baston güllerin dalları da yaklaşık 10 cm kalacak şekilde budama yapınız.şiddetli budamadan kaçınmayınız, bu sizin bir sonraki yıl daha sağlıklı bir fidana sahip olmanzı sağlayacaktır.
Yaz Budaması; eğer geçmiş olan goncaların temizliğini yapmak istiyorsanız bunu 5'li yaprak üzerinden gerçekleştiriniz.budama yaparken sürgünler üzerinde tırnak bırakmamaya özen gösteriniz.
Tüm güllerde anaç yabani olduğu için buradan yabani çıkışı gözlemlenmektedir.bu çıkan yabaniler bitkinin özsuyunu aldığından verimini düşürmektedir.
Bu Yabanileri Nasıl Tanırız?
Bu sürgünlerin ilk çıkışı açık renkli olup sürgün büyüdükçe yaprak rengi koyulaşmaktadır. Yaprakları mattır ve dalda oluşan dikenler açık renklidir.
Tespit ettiğiniz bu yabaniler bitkinin en altından kesilmek ya da koparılmak üzere uzaklaştırılmalıdır.
Dikim;
Güllerinizi hava koşulları çok sert ve don olmadığı sürece yılın 12 ayı dikim yapabilirsiniz.
Güllerinizin ağaç altına ve çimin olduğu yerlere dikiminden kaçınınız.
Ağaç altına yapılan dikimlerde, gül çok yıllık bitkinin kökleriyle su ve mineral alımı açısından rekabet edemez.Ayrıca gölgesinde kalacağından fidanın gelişimini olumsuz yönde etkiler. Çim alana yapılan dikimlerde çim hergün su isteyeceğinden gülde olumsuz etki yaratır.
Alt dalların boğazlama (toprak ile örtme) işlemi Kasım-Nisan ayları arasında devam ettirilmelidir.
Etiket Bağlama;
Dala ya da baston gülün gövdesine sıkı bağlanan etiketler, büyümeye devam eden bitkide bağlanan yerde boğma yapar.Buradaki doku zedelenerek yukarı su iletimini engeller. Bunun sonucunda yapraklarda sararmalar ve dökülmeler görünür.
Etiketler dallara daha geniş bağlanmalı ve baston güllerde taç kısmına takılmalıdır.
İlaç Tanklarının Temizlenmesi;
İlaçlama tanklarında bir önceki ilaçlamadan kalan ilaç kalıntılarının karışması ile meydana gelen bitkideki bu şekil bozuklukları ve kısır döngülerin oluşmaması için ilaç hazneleri işi bittikten sonra çok iyi arındırılmalıdır.
Sulama;
Yazın sıcak zamanda üstten yapılan sulamalarda gonca zarar görür. Bu nedenle fidanlara akşam sulaması yapılarak dibine hortumla sulama ya da damlama sulama şeklinde verilmelidir.
Fidanın suya ne zaman ve ne kadar ihtiyaç duyduğunu bilmeniz gereklidir. Aksi taktirde fazla yapılan sulamalarda; kökler boğulur ve çeşitli mantar hastalıklarına olanak tanır.
Gübre;
Yeni dikilen açık köklü fidana keinlikle gübre uygulaması yapılmamalıdır.
Organik gübreleri kökle kesinlikle direkt temas edecek şekilde kullanmayınız.
Budama;
Yapılan budama sonucunda oluşan gül artıkları kesinlikle topraktan temizlenmelidir.Aksi taktirde toprakta mantar hastalıklarının yayılmasında önemli bir faktör olacaktır.
Yaz budaması kesinlikle drin yapılmamalıdır. Sebebi; fidanın gelişmesi için gerekli olan fotosentezi yapraklarla gerçekleştirdiğinden, üzerindeki yaprak sayısının gelişimini devam ettirilmesi ve doğru verimi almak için, uygun görülen şekilde budama yapılmalıdır.